بسم الله الرّحمن الرّحیم
برای تولید اخبار و گزارش های تمدنی (تولید خبر مبتنی بر الگوی تنظیم و تحلیل خبر) یک خبرنگار باید ۴ مرحله کاری شامل : ۱- انتخاب سوژه تمدنی، ۲- بررسی سازه های سه گانه خبر (سوال خبر، اصطلاح خبر و ارجاع خبر)، ۳- طراحی روند برای یک خبر (بر اساس روند الگوی ساخت) و ۴- تدوین و آماده سازی یک خبر را طی کند:
مرحله اول: انتخاب صحیح موضوع خبر -متناسب با جهت گیری تمدن اسلامی- است. ( انتخاب سوژه مرتبط با تمدن اسلامی) به عنوان مثال: در حوزه امور اقتصادی و مکاسب، موضوع هدایت نقدینگی، یکی از پیشران های تمدن مدرنیته است و نباید به عنوان موضوع خبر انتخاب شود. یا در بخش مسکن، موضوع مشوق های دولتی برای انبوه سازان یکی از موضوعات اصلی تمدن مدرنیته محسوب می شود. در بخش مکاسب و اقتصاد، موضوع انفال و احیای موات و یا در بخش مسکن، بررسی هزینه کمتر ساخت خانه در قالب دار واسعه نسبت به هزینه های ساخت آپارتمان، یک موضوع تمدنی محسوب می شود. (تمرین اول: یک بخش خبری مانند بخش خبری ۲۰:۳۰ یا اخبار صفحه اول یک روزنامه مانند روزنامه کیهان را از حیث انتخاب صحیح سوژه های تمدنی مورد بازخوانی قرار دهید! )
در مرحله دوم: برای موضوع انتخاب شده باید پرسش های مرتبط طراحی کرد. پرسش خبر حاوی پیام خبر و در واقع ستون فقرات یک گزارش خبری محسوب می شود. محوریت دادن به یک پرسش خوب در خبر، زمینه مشارکت شنونده خبر را فراهم می آورد و مفهوم کاربر را به معنای واقعی کلمه به مفهوم مخاطب ارتقاء می دهد. به عبارت دیگر: یک پرسش خوب، شائبه تحمیل و القاء خبر به مخاطب را منتفی می سازد و زمینه تحریک فکر در مخاطب را فراهم می آورد! البته پرسش خبر را می توان به صورت آشکار (مانند: مقایسه هزینه های ساخت در یک خانه یک طبقه ۲۰۰ متری با هزینه های ساخت در یک آپارتمان ۲۰۰ متری) یا ضمنی (مانند: مراکز خیریه و انفاق محور مساجد و هیئات بیش از نیمی از خانواده های ایتام را تحت پوشش قرار داده اند) طراحی کرد.
انتخاب یک اصطلاح صحیح و غیر مشترک با تمدن مدرنیته، برای توصیف پاسخ سوال گزارش؛ یکی دیگر از سازه های خبر محسوب می شود. به عنوان مثال برای برای توصیف کارآمدی خیریه‌های مرتبط با مساجد و هیئات از اصطلاح "امداد غیر متمرکز" (امداد محله محور و خانواده محور) استفاده می کنیم. استفاده از اصطلاحات دیگران (به دلیل ظرف بودن اصطلاحات برای معانی) به جریان معانی ناقص در جامعه منجر می شود. چون غرض از تنظیم خبر افزایش سطح تفکر در یک جامعه است؛ خبر علاوه بر "پرسش خبر" و "اصطلاح خبر" نیازمندِ بخش "ارجاع خبر" هم می باشد. "ارجاع یک خبر" علاوه بر افزایش اتقان خبر، به مخاطب امکان تفکر بیشتر حول آن خبر را می دهد. به ترتیب اهمیت، یک نشست علمی و تصمیم ساز ، یک کتاب و گزارش راهبردی و یک شخصیت اجرایی یا علمی ، بهترین ارجاع برای یک خبر محسوب می شوند. یک بخش خبری خوب پرسش های خبر و اصطلاحات خبری خود را به یک ارجاع معتبر ختم می کند.
درباره مفهوم طراحی روند برای یک خبر و ملاحظات کارشناسی درباره تدوین یک خبر بعداً نکاتی را طرح خواهم نمود.
حجت الاسلام علی کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی)
تبیین اجمالی الگوی تنظیم و تحلیل خبر
پنج شنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ - قم
