بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
بسط دادن و مسلط شدن بر اجتهاد نظام ساز در حوزه علمیه، نیازمند برنامه ریزی برای سه موضوع مهم است. بدون توجه به این سه مسئله نظام سازی آغاز و تصور نمی شود.
مسئله اول: چگونه یک ایده دینی و فقهی را در جامعه گسترش دهیم؟ تغییر در عینیت و تغییر در نظم غلط وابستگی تام به پاسخ شما به این سؤال دارد. ارائه یک درک روشن از این مسئله مانع انحلال ذهنی طلبه در الگوهای تصمیم سازی و تصمیم گیری مدرن می شود. در قالب نظریه فقهی چرخه چهار بخشی تحریک فکر، شکل حضور اجتماعی یک طلبه نظام ساز را تشریح کرده ایم.
مسئله دوم: نظام موضوعات مورد اختلاف میان کارشناسی فقهی و کارشناسی پوزیتویستی کدام است؟ برخی فقط اختلافات کلی میان دو جبهه را می شناسند و برخی هیچ شباهتی میان توصیف های پوزیتویستی از اشیاء و توصیف های فقهی از اشیاء قائل نیستند. فهم تفاوت های میان دو دستگاه کارشناسی وابسته به میزان تسلط بر قاعده اصولی "بیان مبتنی بر نظام مقایسه" است. (در نمایشگاه تخصصی الگوی پیشرفت اسلامی، مجموعه ای از موضوعات اختلافی میان تمدن اسلامی و تمدن مدرنیته به نمایش گذاشته شده است.)
مسئله سوم: قواعد اصولی و ممهده برای استنباط نظام ساز چه تفاوتی با قواعد اصولی فقه کاشف معذر و منجز دارد؟! در قواعد اصول فقه، قاعده خاصی برای تبیین ارتباط میان گزاره های شارع وجود ندارد و عملاً جمع ادله در فقاهت موجود به موارد تعارض بدوی و مستقر اختصاص دارد. همچنین در قواعد اصول فقه، قاعده مشخصی برای تبیین ارتباطات توصیفات شارع و اوامر و نواحی شارع وجود ندارد. (در قواعد اصولی فقه البیان نحوه جمع میان ادله در وضعیت عدم تعارض به شکل های مختلف تبیین شده است.)
حجت‌الاسلام علی کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی) ششمین جلسه شرح اجمالی قواعد اصولی فقه البیان- پنجشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۲ - قم