بسم الله الرّحمن الرّحیم
تفقه فعلی به دلیل اینکه فقاهت را در حد "کشف احکام مکلفین" تنزل داده است؛ افعال مکلف را ذیل یکی از احکام خمسه ۱- واجب، ۲- حرام، ۳- مستحب، ۴-مکروه و ۵- مباح طبقه بندی می کند. درباره این نوع از تفقه سه ملاحظه جدی را مطرح می نمایم:
ملاحظه اول اینکه: در تفقه فعلی فقط خطابات شرعی مرتبط با اوامر و نواهی بررسی می شود و سایر خطابات شرعی مورد توجه قرار نمی گیرد. در این نوع از فقاهت حتی خطابات شرعی موسوم به علل الشرایع (خطابات حوزه ثبت احکام) در رساله های عملیه منعکس نمی شود و متأسفانه سطح اقناع مکلف نسبت به احکام کاهش یافته است!
ملاحظه دوم آنکه: به دلیل محدود بودن حوزه فقاهت، سرپرستی امور مکلف به سایر دانش ها تفویض می شود و فقهاء در همه حوزه ها به اندازه امر و نهی ورود می کنند. به عنوان مثال در بحث مهندسی و ساخت بنا بحث جهت کاسه مستراح (ذیل بحث از تخلی) و چند بحث محدود دیگر را در فقه بحث می کنیم و عملاً ساخت مسکن و شهر به انبوه سازان و نظریاتی مانند نوشهرگرائی تفویض شده است. ( در مجموعه خطابات شارع ۱۰ دسته توصیه درباره ساختمان وجود دارد که -به دلیل اکتفاء به کشف احکام مکلفین- این خطابات،توسط فقهاء تبویب نشده اند)
ملاحظه سوم اینکه: به دلیل ملاحظات فوق الذکر؛ پیشنهاد ارتقای مبنای فقاهت از "کشف احکام مکلفین" به "کشف فرآیند هدایت" را مطرح کرده ایم. معتقد هستیم: فقیه باید به دنبال "فربه کردن امر هدایت" در جامعه باشد و نباید محدود به کشف اوامر و نواهی به بررسی آیات و روایات بپردازد. در جلسه آینده به تشریح تفصیلی ادله مثبته مبنای کشف فرآیند هدایت و تبیین ساختار هدایت خواهیم پرداخت.
حجت الاسلام علی کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی)
هشتمین جلسه تبیین نظریه مدرسه هدایت در جمع برخی فضلای حوزه علمیه
سه شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ - قم مبارک