بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
درباره هوش ماشینی و سایر پدیده های پیشنهادی مدرنیته سه پرسش اساسی مطرح است. طرح و بررسی این پرسش ها به تنقیحِ مسئله هوش مصنوعی و قضاوت نهائی حوزه علمیه درباره این مسئله کمک می کند.
پرسش اول این است که: هوش مصنوعی چه تأثیری بر خود تنظیمی در روابط انسانی در حوزه های سیزده گانه دارد؟ توضیح بیشتر اینکه : "خود تنظیمی در روابط انسانی" در حوزه های سیزده گانه، معیار ارزیابی تعالی و پیشرفت جامعه است و نباید هیچ موضوعی -از جمله هوش مصنوعی- به این مسئله ضرر برساند. حوزه های اصلی خود تنظیمی در همه زمان ها و همه مکان ها، شامل ۱۳ حوزه ۱- رابطه فرد با امام و مسئول، ۲- رابطه فرد با معلم، ۳- رابطه فرد با خانواده، ۴- رابطه فرد با همسایه، ۵- رابطه فرد با دوست، ۶- رابطه فرد با شریک شغلی، ۷- رابطه فرد با طرف معامله، ۸- رابطه فرد با دشمن، ۹- رابطه فرد با همسفر، ۱۰- رابطه فرد با فقیر، ۱۱- رابطه فرد با یتیم، ۱۲- رابطه فرد با ابن سبیل و ۱۳- رابطه فرد با مهمان است.
پرسش دوم این است که: آیا هوش مصنوعی در فرآیندی طبیعی به وجود آمده؟ یا یک مدیریت خاص آن را ایجاد نموده است؟ اگر فرض دوم را درست بدانیم؛ نباید به گزارش های مدیرانِ بین المللی هوش مصنوعی -مانند توصیف جایگاه هوش مصنوعی در بخش یازدهم سند توسعه پایدار ۲۰۳۰- اکتفاء و اعتماد کنیم. شیوه صحیح در توصیفِ مسئله هوش مصنوعی -و سایر موارد مشابه- این است که روایتی بومی از این مسائل را تولید کنیم و آن را مبنای قضاوت، حکم و موضع گیری قرار دهیم. برای دستیابی به روایت بومی، در مرحله اول نیازمند روشی برای تنقیح موضوع هستیم. در روشِ مختارِ موضوع شناسی، یک موضوع را در سه مرحله ی الف- "تنقیح بیانی" (شامل تنقیح معنائی و لفظی)، ب- "تنقیح غیر بیانی" (شامل بررسیِ تأثیر تضعیف یا تقویت زیرساخت‌های ۹ گانه هدایت در پیدایش یا محو یک موضوع) و ج- "تنقیح شاکله ای" (بررسی بسته اقدامات انگیزه ساز برای ایجاد اقبال نسبت به یک موضوع) بررسی می کنیم. روایت به دست آمده از این روش موضوع شناسی، عوامل زیرساختی، مفاهیم و انگیزه های حاکم بر مدیریت سازنده هوش مصنوعی را تبیین می کند و زمینه توصیف الگوهای فقهی جایگزینِ هوش مصنوعی را فراهم می آورد.
پرسش سوم این است که: مفاهیم اصلی برای مواجهه حوزه علمیه با مفاهیم مطرح در اسناد بین المللی -از جمله هوش مصنوعی- چیست؟
حجت الاسلام علی کشوری - تنقیح مسئله هوش مصنوعی
در نشست اول از سلسله نشست های علمی تحلیلی و راهبردی حوزه فناوری های هوشمند
خبرگزاری رسا - پنج شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ هجری
مطالبِ مرتبط:
درباره هوش مصنوعی: روش بررسی مسئله هوش مصنوعی در حوزه علمیه غلط است.
تبیین اجمالی استراتژی فقهی تولید و صنعت/دوگانه بخش خصوصی یا بخش دولتی؟! معیوب است!
لطفا راهکارهای جایگزین کاربرد هوش مصنوعی در شهر هوشمند - که در بخش یازدهم سند توسعه پایدار آمده است- را منتشر بفرمایید.
با تشکر