بسم الله الرحمن الرحیم
اصطلاح اصطیادی "مزج اختیاری" را مبنا و هدف دستورات طب اسلامی می دانیم. برای فهم این اصطلاح، مقدماتی را مرور می کنم.
مقدمه اول اینکه: تحلیل سلامت و مرض بر اساس نگاه "سلول پایه" غلطی رایج است. مهمترین آسیب دیدگاه ها و تحلیل های "سلول پایه" عدم توضیح روابطِ میان سلول ها و حتی روابط درون سلولی است. به عبارت بهتر تعداد غیر قابل شمارشِ اجزاء درون سلول و ایضاً تعداد غیر قابلِ شمارشِ سلولها، بشر و مدل های پوزیتویستی را از تحلیلِ و توضیح روابط درون سلول و بیرونِ سلول عاجز کرده است. توضیح سلامت بر اساس سلول، بخشی، غیر دقیق و پر از خطا است.
مقدمه دوم آنکه: برای دستیابی به تحلیل های "ترکیب پایه" و مبتنی بر فهم روابط همه اجزاء، تحلیل سلامت و امراض را بر اساس تحلیلِ وحدت ترکیبی یک عضو آغاز می کنیم. به عبارت دیگر در طب اسلامی، نقطه آغاز تحلیل سلامت یا تحلیل مرض، تحلیل سلامت و مرض یک عضو است. به عنوان مثال امام صادق علیه السلام فرموده اند: ضَعْفُ اَلْبَدَنِ وَ قُوَّتُهُ مِنْ شَحْمِ اَلْکُلْیَتَیْنِ. مبتنی بر این روایت کاهش شحم کلیه ها به ضعف بدن و افزایش شحم کلیه ها به قوت بدن می انجامد. قاعده تحلیل ترکیب پایه به جای تحلیل سلول پایه درباره سایر اعضاء هم جاری است.
مقدمه سوم اینکه: همانطور که وحدت ترکیبی یک عضو بدن را تحلیل می کنیم؛ وحدت ترکیبی کل اعضای بدن هم قابلیت تحلیل دارد. به عبارت بهتر وحدت ترکیبی کلیه ها + وحدت ترکیبی دِماغ + وحدت ترکیبی قلب + وحدت ترکیبی طحال و... وحدت ترکیبی بدن را ایجاد می کند. طب اسلامی از وحدت ترکیبی همه اعضای بدن ،به مزج تعبیر می کند. نکته پایانی مقدمه سوم این است که ایجاد وحدت ترکیبی در کل بدن، تابعی از اختیار انسان است و لذا اصطلاح "مزج اختیاری" را به کار می بریم.
مقدمه چهارم اینکه: مطابق روایات برای بدن انسان چهار مَزج و تحلیل ترکیبی- به استناد أَرْبَعِ طَبَائِعَ وَ هِیَ اَلْمِرَّتَانِ وَ اَلدَّمُ وَ اَلْبَلْغَمُ- متصور است و نسخه های ثلاث طب اسلامی و نظریات تسعه طب اسلامی در حوزه پیشگیری، همگی بر پایه مفهوم مترقی "مزج اختیاری" تحلیل و تفاهم می شوند.
حجت الاسلام علی کشوری
تبیین مفهوم پایه نظریه فقهی پیشگیری ساختاری از بیماری
یک شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۹ - قم