بسم الله الرحمن الرحیم
در ایام محرم سال ۱۳۸۶ مباحثی با موضوع بررسی میزان کارائی منطق صوری در بروجرد در ضمن یکی از برنامه های شبکه مساجد و هیئات برگزار گردید. بعد از اتمام دهه اول محرم این مباحث در شهر قم با حضور حجت الاسلام حمید رضا روشن بین و تعدادی از طلاب فاضل ادامه یافت. این جلسات که به صورت هفتگی به مدت هفت هفته پنجشنبه ها ساعت ده الی دوازده در مدرسه مبارکه حضرت آیت الله العظمی بروجردی(خان) برگزار می گردید، نمونه ای از روحیه آزاد اندیشی دینی در حوزه های علمیه شیعه محسوب می گردد. در ذیل:
خلاصه جلسه پنجم (پنج شنبه مورخ 16/1/1386 )
خلاصه جلسه ششم (پنج شنبه مورخ 23/1/1386 )
خلاصه جلسه هفتم (پنج شنبه مورخ ۳۰/1/1386 )
از این جلسات را می خوانید:
بسم الله الرحمن الرحیم
پنجمین جلسه از سلسله جلسات کارگروه پژوهشی طرح فعالیت شبکه ای مساجد وهیئات با موضوع "بررسی میزان کارائی منطق صوری" پنج شنبه مورخ 16/1/1386 در محل مدرسه مبارکه حضرت آیت الله العظمی بروجردی "قدس سره" (مدرسه خان) در قم مقدس برگزار گردید. در این جلسه که اولین جلسه در سال " اتحاد ملی و انسجام اسلامی" بود دقت های بیشتری از سوی طرفین بحث در نسبت میان اصل تغایر و اصل تناقض صورت گرفت
. در این جلسه در مورد کیفیت ساخت "اصل تناقض" فهرست زیر مورد توافق نسبی قرار گرفت:
1. تأثر نفس از واقعیت خارجی مشخص
2. پیدایش یقین نفس یا یقین روانشناسانه
3. حکایت عقل از تأثر نفس از واقعیت خارجی مشخص وایجاد گزاره " واقعیتی است"
4. شک نفس نسبت به صحت حکایت عقل از تأثر نفس
5. انتزاع سلب گزاره " واقعیتی است" توسط عقل وپیدایش گزاره " واقعیتی نیست"
6. ملاحظه نسبت میان این دو گزاره توسط عقل وحکم به " امتناع ارتفاع واجتماع" این دو گزاره
7. پیدایش یقین نفس نسبت به صحت حکایت عقل یا پیدایش " یقین منطقی"
کارگروه پژوهشی شبکه مساجد وهیئات
.....................................................
بسم الله الرحمن الرحیم
ششمین جلسه از سلسله جلسات کارگروه پژوهشی طرح فعالیت شبکه ای مساجد وهیئات با موضوع "بررسی میزان کارائی منطق صوری" پنج شنبه مورخ 23/1/1386 در محل مدرسه مبارکه حضرت آیت الله العظمی بروجردی "قدس سره" (مدرسه خان) در قم مقدس برگزار گردید.در این جلسه در مورد فهرست هفته گذشته سوالاتی از سوی استاد روشن بین پرسیده شد. که در پایان جلسه این فهرست با دقت های مطرح شده به توافق طرفین بحث رسید.
فهرست زیر که کیفیت ساخت "اصل تناقض" را مورد بحث قرار می دهد مورد توافق قرار گرفت:
1. تأثر نفس از واقعیت خارجی مشخص
2. پیدایش یقین نفس یا یقین روانشناسانه
3. حکایت عقل از تأثر نفس از واقعیت خارجی مشخص وایجاد گزاره " واقعیتی است"
4. شک نفس نسبت به صحت حکایت عقل از تأثر نفس
5. انتزاع سلب گزاره " واقعیتی است" توسط عقل وپیدایش گزاره " واقعیتی نیست"
6. ملاحظه نسبت میان این دو گزاره توسط عقل وحکم به " امتناع ارتفاع واجتماع" این دو گزاره
7. پیدایش یقین نفس نسبت به صحت حکایت عقل یا پیدایش " یقین منطقی"
کارگروه پژوهشی شبکه مساجد وهیئات
.....................................................
بسم الله الرحمن الرحیم
چون سلسله جلسات کارگروه پژوهشی طرح فعالیت شبکه ای مساجد وهیئات با موضوع "بررسی میزان کارائی منطق صوری" که در محل مدرسه مبارکه حضرت آیت الله العظمی بروجردی "قدس سره" (مدرسه خان) در قم مقدس برگزار می گردد به مراحل حساسی رسیده است دبیرخانه این جلسات تصمیم گرفته است که متن مباحثات این جلسات را در آینده نزدیک ان شاء الله برای اطلاع عموم علاقه مندان منتشر نماید. در این فرصت هم می توانید خلاصه گزارش مفهومی جلسه هفتم را که پنج شنبه مورخ ۳۰/1/1386 برگزار گردیده است ملاحظه نمائید.
عقل قبل از حکم به "امتناع اجتماع وارتفاع نقیضین" نقیضین را مورد توجه قرار می دهد. در توجه عقل به نقیضین دو احتمال قابل بررسی است.
۱. احتمال اول: عقل از " هست" و"نیست" تصور دارد وسپس نسبت بین این دو تصور را بدون اینکه یقین به دوئیت آنها داشته باشد ملاحظه می کند وسپس به" اصل تناقض" حکم می نماید.
۱/۲. اشکال احتمال اول:اگر عقل از" هست" و"نیست" و دوئیت آنها تصور دارد چگونه می تواند به "امتناع اجتماع وارتفاع" آنها حکم نماید ؟ بنابراین لازم است که عقل قبل از حکم به امتناع واجتماع نقیضین حکم به دوئیت وتغایر " هست" و" نیست" نماید.( لازم است قبل از حکم به"امتناع اجتماع وارتفاع" دوئیت "هست" و" نیست" یقینی باشد. )
۱/۳. پاسخ به اشکال بر احتمال اول: برای ایجاد یقین در قضیه ی " هست نیست نیست"لازم است قضیه ی " هست نیست است" را تصور نمائیم وسپس به وسیله مفاد اصل تناقض یقین به دوئیت " هست" و"نیست" که "موضوع ومحمول" هستند نمائیم. به عبارت دیگر یقین در مقام "ارتسام" و" حصول" به وسیله " اصل تناقض" ایجاد می شود. واین قضیه به نحو قضیه طبیعیه شامل خودش هم می شود.
۱/۴. پاسخ به پاسخ به اشکال بر احتمال اول:همینکه می گوئید برای ایجاد یقین در مورد قضیه " هست نیست نیست" لازم است گزاره " هست نیست است" را تصور نمائیم در واقع " هست نیست است" را غیر از " هست نیست نیست" پنداشته اید واین همان تقدم اصل تغایر بر اصل تناقض است.
۲. احتمال دوم: عقل در ملاحظه نسبت بین "هست" و"نیست" قبل از حکم به "اصل تناقض" یقین دارد که " هست نیست نیست" (بدون اصل تناقض) وسپس حکم به مفاد "اصل تناقض" می نماید.
۲/۲. اشکال بر احتمال دوم:هر یقینی در مقام "ارتسام " و مقام" حصول" به وسیله " اصل تناقض" ایجاد می شود. بنابراین اگر یقین به قضیه " هست نیست نیست" دارید بعد از جریان " اصل تناقض" است.
۲/۳. پاسخ به اشکال بر احتمال دوم: همان جوابی است که در احتمال اول داده شد. به عبارت دیگر اگر یقین به دوئیت "هست" و"نیست" نداشته باشید نمی توانید مفاد "اصل تناقض"- را که "امتناع واجتماع نقیضین" است- جاری نمائیم . به عبارت سوم ادعای اینکه هر یقینی در مقام "ارتسام" و مقام "حصول" به اصل تناقض باز می گردد خدشه دار می شود.
۴. نتایج پذیرش احتمال دوم:
الف: اصل تناقض ام القضایا نیست.
ب: حکم به دوئیت وتغایر ام القضایا است.
ج: یقین به اصل تغایر با اصل تناقض ایجاد نمی شود.
د: ادعای بازگشت همه یقین ها در مقام"حصول" به اصل تناقض مورد خدشه قرار می گیرد.
۵. تذکرات:
الف: "هست" و"نیست" که در " اصل تناقض" " موضوع ومحمول" قرار گرفته است بنابر بحث های گذشته " هستی " و"نیستی" خاص است نه هست ونیست مطلق.
ب: احتمال اول از سوی حجت الاسلام والمسلمین حمید رضا روشن بین مورد دفاع قرار گرفت.
ج: احتمال دوم از سوی حجت الاسلام علی کشوری مورد دفاع قرار گرفت.
دبیر خانه سلسله جلسات "بررسی میزان کارائی منطق صوری"
کارگروه پژوهشی شبکه مساجد وهیئات