بسم الله الرّحمن الرّحیم
اجتهاد در یک جمله به معنای استنطاق از امام علیه السلام است (کشف هدایت) و این تعریف را در مقابل تعریف مشهورِ الْفِقْهُ هُوَ الْعِلْمُ بِالْاحْکامِ الشَّرعِیَّةِ الفَرْعِیَّةِ عَنْ ادِلَّتِهَا التَّفْصِیلِیَّةِ (معالم) مطرح کرده ایم. در شرح کلمه استنطاق از امام دو نکته را عرض می کنم:
نکته اول اینکه: استنطاق از امام علیه السلام به محوریت یک پرسش یا چند پرسش است و اساساً استنطاق، وابسته به وجود پرسش در قلب فرد است. اگر پرسشی نباشد؛ استنطاقی هم متصور نیست! از نتایج نکته اول این است که: تحریک فکر افراد و به دست گیری نبض تفکر جامعه؛ زمینه سازی برای گسترش تفقه و اجتهاد است.
ابزارهای غیر بیانی، بیان نظری پرسش مطلوب و تنقیح پرسش های غلط مخاطبین، مراحل سه گانه ایجاد پرسش در مرحله اول استنطاق از امام علیه السلام محسوب می شود ( مرحله اول فرآیند تفقه)
نکته دوم آنکه: امام علیه السلام با روشی تأسیسی و البته قابل فهم برای عرف با استنطاق فرد مواجه می شوند و قواعد نه گانه ظرفیت، تأمل، مُکث، نظام مقایسه، رفق، منزلت، انفتاح، سیاق و کم را در مواجهه با استنطاق فرد رعایت می کنند. فرد فقیه با رعایت قواعد نه گانه فوق با استنطاق فرد مواجه می شود و به ابلاغ معذر و منجز اکتفاء نمی کند. والله العالم
حجت الاسلام علی کشوری- گفتگو با جمعی از طلاب مدرسه هدایت
یک شنبه ۱۴ دی ماه ۱۳۹۹- قم