بسم الله الرحمن الرحیم
قبلاً عرض کرده ایم که در فلسفه یک بحثی تحت عنوان احکام کلی وجود مطرح است و در آن به شکلی ناقص ویژگی های مشترک اشیاء بحث می شود. همچنین در شبه علومی مانند شیمی به نحوی ناقص تر درباره خاصیت های عناصر مانند واکنش پذیری، رسانایی، چکش خواری و... مطالبی ارائه شده است.
در مباحثِ فقه الخلق -که در فضای مقایسه با این توصیف های ناقص ارائه شده است- به شکل تفصیلی به تبیین خاصیت های کاربردی اشیاء پرداخته ایم. در مجموع -در مباحث فقه الخلق- برای اشیاء ۱۰ گروه خاصیت استنباط و تدوین کرده ایم؛ که مجموعاً بیش از ۷۰ خاصیت مشترک را شامل می شود. عناوین این خاصیت های مشترک و کاربردی به شرح زیر است:
۱- خصلت های اصلی حاکم بر ایجاد اشیاء (مشیت، اراده، قدر، قضا، اذن، کتاب، اجل) ۲- معرفی ماده اصلی تکون اشیاء (بذر، معدن، جوهر، اساس، ملکوت، مخزن و ماده اولیه اشیاء (آب)) ۳- زمان داری همه اشیاء (انفه، ربیع، فوت، اجل، کتاب) ۴- حمایت های امری از همه اشیاء (الة، مطیة، لکل شئ، شئ یستریح الیه، عماد، رکن، نور، قلب، استغفار اشیاء، زکات اشیاء، تسبیح اشیاء)، ۵- اخذ زینت در همه اشیاء (زینت، حلیه، وجه، عروس، شرف)، ۶- سببیت در همه اشیاء (فاکهة، غایة، علامة، مفتاح، حقیقت، حیله، ثمره، سبب، طریق، تسخیر)، ۷- تغییرات اشیاء(تغییر ناپذیر بودن جوهریت اشیاء توسط مخلوقین (ولا یَنقُلُ الشَّیءَ مِن جَوهَرِیَّتِهِ إِلى جَوهَرٍ آخَرَ إِلاَّ اللّهُ)، لکل شئ آفَةً تُفسِدُهُ، لکل شی دواء، لکل شئ حفیظ، لکل شئ حرمة)، ۸- طبقه بندی اشیاء (سید، قدر، حد، سنام، صفوه، ذروه، قیمة)، ۹- شرح تسلط حضرت رب العالمین بر اشیاء (حیازت ربوبی بر اشیاء مانند: احاطه علمی، احصاء عددی اشیاء، علی کل شئ قدیر، کانَ اللهُ عَلى کُلِّ شَیْ‌ءٍ رَقیباً و... ) و ۱۰- سلب خاصیت همه اشیاء از حضرت رب العالمین.
به عبارت دیگر تاکنون بر اساس مباحث فقه الخلق، اوصاف اشیاء مخلوق در قالب ده جدول ۱- جدول فقهی خصلت، ۲- جدول فقهی بنیاد، ۳- جدول فقهی زمان، ۴- جدول فقهی عماد، ۵- جدول فقهی زینت، ۶- جدول فقهی سببیت (جدول تسخیر)، ۷- جدول فقهی تغییر، ۸- جدول فقهی طبقه بندی اشیاء، ۹ - جدول فقهی حیازت و ۱۰ - و جدول فقهی نفی تشبیه، تدوین شده است.
حجت الاسلام علی کشوری (مدیر مدرسه فقهی هدایت)
تبیین تنوع صفاتی اشیاء - شنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۰ - قم