بسم الله الرحمن الرحیم
در فقه البیان مفهوم جمع ادله را از اختصاص به موارد تعارض به جمع های جدید با کارکردهای جدید ارتقاء داده ایم. با همه اشکالات خُردی که به مباحث اصولی باب تعادل و تراجیح -مانند انتزاعی بودن- وارد است؛ ولی مهمترین اشکال به مباحثات این باب؛ محدود بودن مسئله جمع ادله در فرض تعارض ادله است. فقهای فعلی زمانی به فکر جمع میان ادله می افتند؛ که تعارضی میان ادله احساس کنند!
آیا با انگیزه های دیگری نمی توان به مفهوم جمع میان ادله فکر کرد؟ به عنوان مثال یکی از انگیزه های جمع ادله می تواند مسئله مهم تحریک فکر و ارائه تحلیل نظام مند از ادبیات وحی باشد. البته باید توجه کرد؛ که ساختار پیشنهادی برای جمع بین ادله در فضای تحریک فکر، خودش باید استظهاری و حجیت یافته باشد و نباید از ساختارهای عرفی و خود بنیاد برای تولید چنین جمع هائی از ادله استفاده کرد. به عبارت روشن تر قالب های جمع ادله در فرض جدید را باید فقهاً اثبات و به کارگیری کرد.
به فضل الهی در ساختار مباحثات فقه البیان ۹ دسته قاعده برای جمع میان ادله پیشنهاد داده ایم؛ که به معنای انقلاب در مباحثات باب تعادل و تراجیح است و سطح اقناع و تفاهم فقه را ارتقاء می دهد. جمع در ساختار منزلت، جمع در ساختار انفتاح، جمع در ساختار ظرفیت، جمع در ساخت رفق، جمع در ساختار مُکث، جمع در ساختار تامل و.... بخش هائی از ساختارهای جدید جمع است.
حجت الاسلام علی کشوری- پنج شنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ - قم مبارک
پ ن : روشهای اهل حدیث برای جمع ادله به سختی قابل آموزش است و پیشرفته ترین مباحثات جمع بین ادله در کتاب های اصولی فعلی هم، به ارائه ساختاری جدید از علت وقوع تعارض میان ادله پرداخته است.
